De Theosofische Vereniging in de wereld van nu

Op 17 november 1875 werd in New York City de Theosophical Society opgericht door een aantal personen, waarvan Helena Petrovna Blavatsky, Henry Steel Olcott en William Quan Judge de belangrijkste zijn. Dit zijn de mensen die ik graag de zichtbare stichters van de TS noem. Daarnaast waren er nog de onzichtbare stichters, de Meesters of Mahatma’s, die hun plaats hebben in de voor ons onzichtbare hiërarchie die de evolutie van de mensheid zou begeleiden. Onder deze Meesters zouden voornamelijk Morya (Meester M) en Koot Humi (Meester KH) zich over de Vereniging hebben ontfermd.

Dat deze vereniging geen gemakkelijke opdracht zou worden, blijkt al uit de openingstoespraak van kolonel Olcott. Blavatsky zag het als haar taak de mensheid te bevrijden uit de mentale slavernij, waarmee ze bedoelde de dogmatische religies en de even dogmatische wetenschap in haar tijd.

De Theosofische Vereniging kende haar talrijke kinderziektes en af en toe zou een aantal leden afscheuren en nieuwe organisaties vormen, die zich al dan niet ook theosofisch noemen. Deze afscheuringen dragen meestal in zich een kiem van het werk en het gedachtegoed van Blavatsky, Olcott en/of Judge. De motieven voor deze afsplitsingen waren van tweeërlei aard: egotwisten of doctrinaire onverzoenbaarheden. Naast deze scheurgroepen, ontstonden ook binnen de Theosofische Vereniging een aantal organisaties.

Feit is dat we thans, 140 jaar na de oprichting, een theosofisch landschap hebben dat een waaier van verenigingen omvat, met basiskenmerken die gebaseerd zijn op de theosofische principes en waarden. Het is ook niet zonder reden dat Campbell de Theosofische Vereniging een grootmoederbeweging noemt, want het merendeel van de huidige spirituele, esoterische en zelfs New-Age bewegingen, is de Theosofische Vereniging schatplichtig. Bepaalde concepten, zoals onder meer karma en reïncarnatie, zijn nu in de woordenschat van elke westerling geankerd, maar waren nagenoeg totaal onbekend, voordat de Theosofische Vereniging deze ideeën onder de mensen bracht. Ook de kennis van de oosterse religies bestond voordien enkel uit verslagen, geschreven door de bril van de christelijke missionarissen.

In haar reeds lange leven heeft de Theosofische Vereniging, ondanks haar vallen en opstaan, een blijvende stempel gedrukt op deze planeet. Haar invloed kunnen we terugvinden in wetenschap, esoterie, religie, ethiek, maatschappij, politiek, kunst en nog andere menselijke aangelegenheden.

De opeenvolgende internationale presidenten van de Theosofische Verenging: Henry Steel Olcott, Annie Besant, George Arundale, Curupumullage Jinarajadasa, Nilakanta Sri Ram, John Coats en de in 2013 overleden Radha Burnier hebben ieder, met hun kwaliteiten en gebreken, maar steeds naar beste vermogen, hun steentje bijgedragen tot de verwezenlijking van de missie van de TV.

De nieuwe internationale president, Tim Boyd is begonnen met energie en toewijding het werk van zijn eminente voorgangers verder te zetten en de Theosofische Vereniging verder uit te bouwen, aangepast aan de noden van de 21ste eeuw.

Is er in de 21ste eeuw dan nog nood aan een Theosofische Vereniging? Misschien meer dan ooit.

We zullen ons hier tijdens deze lezing samen over buigen.