Gnostiek als religieuze stroming

Gnostiek is een verzameling van religieuze stromingen die ontstond in de 1ste eeuw voor Christus en die zich fel ontwikkelde tot in de 6de eeuw. In de 11de eeuw kwam er een opleving, van deze beweging, in West-Europa en verdween in het begin van de 14de eeuw. De wortels van deze beweging voert ons terug tot de leer van Zarathoestra in Babylon. Door de invloed van de Grieken kwam de gnostiek, als religieuze beweging tot ontwikkeling.

De basis idee is dat de wereld waarin de mens verblijft niet gevormd kan zijn door een God die volmaakt is maar door een andere God die onvolmaakt is, omdat men deze wereld als onvolmaakt beschouwde. In de 1ste eeuw kwam deze beweging tot ontplooiing in het midden-oosten en werd door de christenen gezien als een dwaalleer. De Kerkvaders hebben deze religie, die wel gebruik heeft gemaakt van christelijke elementen, gezien als een ketterij. Vorige eeuw zijn er verschillende belangrijke teksten gevonden die afkomstig waren van deze gnostische bewegingen, de Nag-Hammadi codex is een van de belangrijkste bronnen. Sommige schrijvers vermengen canonieke christelijke teksten met christelijk gnostische teksten en trekken daardoor verkeerde conclusies. Een christelijk-gnostische tekst kent een andere spiritualiteit dan christelijke teksten.

De bedoeling van deze lezing is een beeld te schetsen van de achtergronden van de gnostiek als religie en ook het verschil te laten aanvoelen met het christelijk denken.