Vrijmetselarij

De vraag stellen, is gemakkelijker dan ze te beantwoorden. Er zijn vele antwoorden op mogelijk, wel evenveel als er vrijmetselaars zijn en misschien zelfs meer: 2 vrijmetselaars: 3 meningen. En zo is het goed.

Ik doe ook een poging: vrijmetselarij is een initiatieke beweging, die met behulp van ritualen en symbolen een kader creëert, waardoor de leden geestelijk kunnen groeien en daardoor een beter mens kunnen worden. m.a.w.  vrijmetselarij werkt met inwijdingen, en wat betreft de ritualen en symbolen: het zijn vooral de bouw- en lichtsymboliek die dominant zijn.

Nu, wat vooral in mijn lezing aan bod zal komen, is het esoterische en/of theosofisch aspect van de vrijmetselarij. Ik zal het dus minder hebben over het exoterische, historische en culturele aspect, het bekende verhaal dus.

Met mijn lezing wil ik vooral proberen te wijzen op het bestaan van minder bekende loges die theosofisch werken en dus beïnvloed zijn geweest - en dat was een goede zaak - door de theosofie. Ik zal me vooral beperken tot Nederland, wat het meest relevant is voor ons. Want wat was er eigenlijk aan de hand begin vorige eeuw, toen de theosofische impuls zich doorzette, spijtig genoeg alleen in de gemengde vrijmetselarij?

Die eeuw werd vooral gekenmerkt door de arrogantie van de wetenschap - toen al - en het materialisme. Wat de loges betreft, had je enerzijds de Angelsaksische vrijmetselarij, en ik veralgemeen nu, die verworden waren tot  gezelligheidsverenigingen, een soort serviceclubs met de nadruk op de moraal. Belangrijk, maar toch nog al oppervlakkig.

Anderzijds de Latijnse vrijmetselarij die zich militant atheïstisch opstelde, met uitsluiting van alles wat maar enigszins naar het bovennatuurlijke neigde. Daarom werd er - en niet voor het eerst - een poging gedaan om de vrijmetselarij terug te spiritualizeren door o.a. Oswald Wirth, Jules Boucher, Papus, A.E. Waite. J.D. Bucks, met zijn mystic masonry, C.W. Leadbeater, met zijn hidden life in freemasonry, en vroeger nog: Martinez de Pasqually, Willermoz en Louis-Claude de Saint-Martin.  

Wat Nederland betreft was de theosofische invloed in het begin van de vorige eeuw zeer groot. We vinden  o.a. Annie Besant, C.W. Leadbeater, George en Francesca Arundale C. Jinarajadasa, H.S. Olcott, G. Hodson, van Ginkel, Meuleman, Duwaer, Fricke en J. Kruisheer terug op de ledenlijsten van de vrijmetselarij. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat die invloed heden ten dage veel minder groot is, vooral in Nederland en ik vermoed ook in de rest van de wereld.

Dus samengevat: Wij leiden de vrijmetselarij in de eerste plaats af van de oude mysteriën. In die mysteriën werden de feiten van de onzichtbare werelden getoond aan de ‘reinen’. De vrijmetselarij is dus als een voortzetting van de oude mysteriescholen, waar de kandidaten  worden voorbereid op het leven na de dood d.m.v. de mysteriedrama's.

Het is de bedoeling dat ik in de lezing meer ga vertellen over het wezen van de vrijmetselarij, of althans wat ik denk erover begrepen te hebben en dus vooral hoe dat wezen van de vrijmetselarij tot uitdrukking wordt gebracht d.m.v. een ritus, in dit geval de dharma-working, of de Engelse ritus, vermengd met theosofische elementen, met dank aan  Annie Besant en Charles Webster Leadbeater.