Concentratie als voorbereiding op meditatie: Gedachtenkracht

Er zijn vele vormen van meditaties en meditatieve wegen. Binnen de theosofische oude wijsheidsleringen ligt een van de belangrijkste wegen tot innerlijke bevrijding in het 'zuiveren' van het denken. Vanuit het denken moet de regeneratie van de innerlijke mens optreden. Die regeneratie houdt in dat je met behulp van een anders of meer specifiek gericht denkvermogen ook je emotionele en morele leven kunt zuiveren. Zonder morele zuiverheid is geen spiritueel leven in de meest essentiële zin mogelijk. Maar hoe doen we dat, dat zuiveren? Wat hebben we daarbij nodig? In deze voordracht beginnen we met naar de mens te kijken vanuit zevenvoudig perspectief. De zevenvoudige geleding van het menselijk wezen vinden we beknopt terug in HPB's werk: De Sleutel tot de Theosofie. In hoofdstukken VI en IX spreekt zij over die zevenvoudige aard en de veranderingen die daarin optreden bij het proces dat we sterven noemen. Regeneratie van de mens is vergelijkbaar met een stervensproces. Oude vormen van gedrag en gewoonten zullen moeten plaatsmaken voor nieuwe. Maar, de vraag blijft: hoe doen we dat?

Voor dat proces van regeneratie moeten we oefenen. Het is een bewustwordings- en een oefenproces. Voor dat proces hebben we gelukkig hulpmiddelen aangereikt gekregen. Een hulpmiddel is bijvoorbeeld het boekje "Aan de voeten van de Meester" van Alcyone. De methodiek die in dat boekje wordt beschreven volgt een oud procédé van het nauwlettend doorlichten van je wezen met je denkende bewustzijn. Daarbij leer je gebruik te maken van onderscheidingsvermogen en dit onderscheidingsvermogen aan jezelf, aan je eigen individualiteit te slijpen.

Bij al deze stappen blijft ons eigen denkbewustzijn van groot belang. Daarom kijken we ook naar de tekst van Annie Besant over Gedachtenkracht, en naar de tips die zij en bijvoorbeeld Ernest Wood, een secretaris van C.W. Leadbeater hebben gegeven om je denkhygiène te onderhouden. Beiden geven praktische concentratieoefeningen die tot versterking van het denken kunnen leiden. Een versterkt en gezuiverd denken is een goede basis voor een meditatieve houding en een meditatieve levenswijze.

Als vervolg op deze oefeningen kunnen we dan eens grasduinen in een andere Oosterse tekst: de Yoga Sutra's van Patanjali. In deel 2 van deze fenomenale uiteenzetting over de yoga-meditatie gaat het erom om jezelf ook te verbeteren. Dat gebeurt aan de hand van bewustwording van dingen die je beter niet kunt doen, en dingen die je je wellicht wilt/kunt aanleren en die noodzakelijk zijn om in alle rust andere spirituele stappen te kunnen zetten.